Khi theo dõi các trận đấu bóng đá, chúng ta thường nghe những nhận xét của các nhà bình luận về lỗi việt vị. Vậy, việt vị là gì? Làm thế nào để xác định việt vị? Hãy cùng https://dudoan.org/ tìm hiểu về chủ đề này!
1. Việt vị là gì?
Trong bóng đá, việc nhắc đến lỗi vị trí của cầu thủ trên sân thường gây nhầm lẫn giữa các thuật ngữ “liệt vị”, “thiệt vị” và “việt vị“. Tuy nhiên, từ chính xác để chỉ lỗi này là “việt vị”.
Theo từ điển tiếng Việt, việt vị là khi cầu thủ bóng đá nhận bóng để tiến công ở sân đối phương mà phía trước không có hai cầu thủ của đối phương. Điều này thường xảy ra khi cầu thủ nhận bóng gần khung thành, ở phía dưới hàng hậu vệ của đối phương và khi đối mặt chỉ còn thủ môn của đối thủ và khi đó bóng vẫn đang ở phía sau cầu thủ.
Từ “việt vị” được đặt theo từ gốc Hán Việt, trong tiếng Anh được gọi là Offside, với “Việt” có nghĩa là vượt qua, vượt lên, còn “vị” có nghĩa là nơi, chỗ, vị trí. Tóm lại, “việt vị” có nghĩa là cầu thủ bóng đá đã vượt quá vị trí được quy định trong các tình huống tấn công.
1.1. Luật việt vị có từ khi nào?
Luật việt vị là một trong những quy tắc trong Luật Bóng đá (Laws of the Game) được FIFA soạn thảo và công bố. Mục đích của luật này là giới hạn khả năng tận dụng của các cầu thủ tấn công bằng cách đợi bóng trong trường hợp ở giữa cầu thủ đó và khung thành chỉ còn thủ môn hoặc người hậu vệ cuối cùng của đội đối phương. Luật việt vị đảm bảo cho một trận đấu công bằng và liên tục, cũng như khuyến khích sự đa dạng trong chiến thuật và lối chơi trong bóng đá. Tuy nhiên, luật việt vị là một trong những quy tắc khó giải thích và thực thi đúng đắn nhất trong bóng đá.
Luật việt vị đã ra đời vào cuối thế kỷ 18 khi các trường học ở Anh bắt đầu chơi bóng đá, với mục đích đảm bảo tính công bằng và đẹp mắt trong trận đấu. Khi đó, luật việt vị trên sân 11 người, sân 7 người và sân 5 người được áp dụng nghiêm ngặt hơn rất nhiều so với hiện nay.
Từ khi ra đời cho đến nay, luật việt vị trong bóng đá đã trải qua nhiều lần thay đổi:
- Năm 1848: Quy tắc Cambridge đưa ra luật việt vị đầy đủ. Tuy nhiên, luật yêu cầu phải có ít nhất 4 cầu thủ đối phương đứng sau.
- Năm 1866: Luật mới vẫn áp dụng quy tắc Cambridge nhưng giảm số người đối phương xuống còn 3.
- Năm 1925: Luật được sửa đổi để chỉ cần ít hơn 2 cầu thủ đối phương đứng sau và luật này vẫn được áp dụng cho đến hiện nay.
- Năm 2005: FIFA đã tiếp tục thay đổi luật việt vị. Cầu thủ đang việt vị vẫn được phép chạm bóng từ đường chuyền về hoặc cản phá chủ ý của đối thủ mà không bị thổi phạt.
- Năm 2013: Luật việt vị mới nhất được FIFA thay đổi. Cầu thủ vẫn được phép chạm bóng nếu nhận được đường chuyền về. Tuy nhiên, nếu cầu thủ việt vị có ý định cản trở hậu vệ đội bạn thì trọng tài sẽ thổi phạt và cầu thủ không được chạm bóng.
1.2. Luật việt vị mới nhất của FIFA
Theo quy định mới nhất được thông qua bởi FIFA và IFAB (Ủy ban Bóng đá Quốc tế) vào ngày 28/7/2013, một cầu thủ nếu rơi vào thế việt vị thì sẽ không được coi là nhận bóng hợp lệ, dù cho đối phương có di chuyển và chạm vào bóng.
1.3. Luật việt vị được xác định như thế nào?
Luật việt vị theo quy định của FIFA xác định rằng, khi một cầu thủ đứng ở vị trí bóng được đưa về phía trước (về nửa sân đối phương) và không có cầu thủ đối phương nào ngăn cách giữa cầu thủ này và thủ môn đối phương, thì cầu thủ đó đang ở tư thế việt vị.
Tuy nhiên, trong trường hợp này, cầu thủ không bị xét là phạm lỗi vì đây là thời điểm cầu thủ bất chợt ở vị trí việt vị mà không nhận ra hoặc cố gắng chơi bóng, và họ sẽ được coi là “tích cực tham gia chơi bóng”.
Nếu cầu thủ đang ở tình huống việt vị, trọng tài biên sẽ căng cờ phất lên cao và trọng tài chính trên sân sẽ thổi còi để dừng pha đi bóng lại.
Trọng tài biên thường đảm nhận nhiệm vụ quan sát và phát hiện việt vị của các cầu thủ vì họ có vị trí dọc theo biên sân, cho phép họ có góc nhìn thuận lợi và chính xác để xử lý những tình huống việt vị. Khi cầu thủ bị căng cờ báo việt vị, hình phạt duy nhất là đối thủ được hưởng quyền đá phạt tại điểm việt vị ở nửa sân đối phương.
Tuy nhiên, với sự tiến bộ của kỹ thuật và tốc độ chơi bóng ngày càng nhanh, trọng tài biên có thể bỏ sót hoặc đưa ra những quyết định sai trong những tình huống xảy ra quá nhanh và bất ngờ. Để khắc phục điều này, công nghệ VAR đã được áp dụng để hỗ trợ trọng tài trong tất cả các tình huống việt vị và tranh cãi, giúp đưa ra quyết định chính xác và công bằng nhất cho trận đấu.
2. Lỗi việt vị trong bóng đá
2.1. Lỗi việt vị là gì?
Theo quy định của Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (IFAB), khi một cầu thủ phát bóng tấn công tại nửa sân đối phương và người nhận bóng đứng gần khung thành hơn hậu vệ áp chót của đối phương, đồng thời người nhận bóng gần khung thành hơn bóng, thì người nhận bóng đó sẽ bị phạm lỗi việt vị.
2.2. Vị trí việt vị trong bóng đá là vị trí đáp ứng các điều kiện sau
Nếu một cầu thủ đứng ở phần sân đối phương và có ít hơn hai cầu thủ của đội anh ta đứng giữa anh ta và đường biên ngang cuối sân đối phương, và anh ta tham gia vào đường bóng và đứng ở hướng tấn công khung thành của đội anh, thì anh ta sẽ bị xem là ở vị trí việt vị. Thủ môn được xem là một trong số hai cầu thủ cuối cùng của đội đối phương, dù thủ môn thường đứng ở vị trí thấp nhất trong đội hình.
Nếu bất kỳ phần nào của cầu thủ, bao gồm đầu, thân hay chân, đứng gần hơn với đường biên ngang cuối sân đối phương hơn cầu thủ đối phương cuối cùng thứ hai (ngoại trừ cánh tay), thì cầu thủ đó sẽ bị coi là việt vị, miễn là anh ta tham gia vào đường bóng và có tác động tích cực như tranh chấp lấy bóng hoặc ngăn chặn đối phương.
2.3. Phạm lỗi việt vị
Nếu cầu thủ đứng ở vị trí việt vị không tham gia vào đường bóng, anh ta sẽ không bị coi là vi phạm quy định việt vị. Tuy nhiên, nếu cầu thủ này chạm hoặc nhận bóng từ đồng đội, thì sẽ bị coi là vi phạm việt vị nếu trọng tài nhận định rằng cầu thủ đó tham gia vào đường bóng một cách tích cực, ví dụ như:
- Tham gia vào tình huống bóng
- Cản trở đối thủ
- Cố ý tìm lợi thế trong tình huống việt vị
- Cầu thủ đứng ở vị trí việt vị tiếp xúc với bóng trong ba tình huống như quả ném biên, quả phạt góc và quả phát bóng, thì anh ta sẽ không bị phạt.
Nếu cầu thủ vi phạm luật việt vị, thì trọng tài biên sẽ phát hiện và báo cho trọng tài chính bằng cách vẫy cờ. Tất cả các trường hợp vi phạm luật việt vị đều sẽ bị phạt. Đội đối phương sẽ được hưởng một quả phạt tại vị trí xảy ra lỗi.
Bài viết trên là chia sẻ của chúng tôi về khái niệm “việt vị” trong bóng đá. Hy vọng với thông tin này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về việc nhận biết và áp dụng luật việt vị trong các trận đấu bóng đá.
